Αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας

Όλοι έχουμε ανατρέξει σε αξιολογήσεις για κάποιο προϊόν ή υπηρεσία. Ως καταναλωτές θέλουμε το καλύτερο για τις δυνατότητες μας και μια λάθος επιλογή, μπορεί να μας κοστίσει σε χρόνο και χρήμα καθιστώντας την εκάστοτε αγοραπωλησία ασύμφορη.
Φυσικά, οι αξιολογήσεις δεν βοηθάνε μόνο τους καταναλωτές, αλλά και τις ίδιες τις εταιρίες και τους μεσάζοντες. Πως;

• Οι εταιρίες παρακολουθώντας τις αξιολογήσεις γνωρίζουν τι θέλουν οι πελάτες και μπορούν να γίνουν ανταγωνιστικότερες βελτιώνοντας τα προϊόντα τους. Οι θετικές αξιολογήσεις, δημιουργούν ένα αίσθημα εμπιστοσύνης στους υποψήφιους αγοραστές και προσελκύουν νέους.
• Οι μεσάζοντες πριν συνάψουν μια συμφωνία με κάποια εταιρία μπορούν να ελέγξουν τις αξιολογήσεις και να απορρίπτουν ή να διαπραγματεύονται καλύτερους όρους με τις λιγότερο ποιοτικές εταιρίες. Ποιος μεσάζοντας θα ήθελε να ασχολείται με δυσαρεστημένους πελάτες και να γίνεται αποδέκτης αρνητικής κριτικής ενώ θα μπορούσε να κάνει κάτι παραγωγικό και κερδοφόρο;

Οι αξιολογήσεις στον κόσμο των επενδύσεων δεν διαφέρουν και πολύ από τα παραπάνω, αν εξαιρέσουμε κυρίως πως:

• Ο επενδυτής επιλέγει συνειδητά τη σχέση ρίσκου/ αποδόσεων
• Οι αξιολογήσεις γίνονται από εμπειρογνώμονες και το περιθώριο λάθους σχεδόν εκμηδενίζεται
• Οι συνέπειες μιας αρνητικής αξιολόγησης μπορεί να είναι καταστροφικές για τον εκάστοτε αξιολογούμενο όπως συνέβη με τη χώρα μας το 2009.

Πιστοληπτική ικανότητα και το παράδειγμα της Thomas Cook

Κάθε χώρα, οργανισμός ή εταιρία, θέλει να παρουσιάζει μια καλή εικόνα πρός τα έξω.
“Άψογη διαχείριση, θετικά οικονομικά στοιχεία, φερεγγυότητα και συνέπεια”
Η αλήθεια όμως μπορεί να διαφέρει. Κατά καιρούς βγαίνουν στην επιφάνεια περιπτώσεις χώρων και επιχειρήσεων που “μαγειρεύουν” τα οικονομικά τους στοιχεία στην προσπάθεια να παρουσιάζουν μια ποιο ελκυστική εικόνα στις αγορές. Κάποιες εταιρίες, εφησυχαζονται πίσω από ένα δυνατό brand name, με δυσάρεστες τελικά συνέπειες για τους επενδύτες, την τοπική κοινωνία και τους ίδιους.

Ας πάρουμε για παράδειγμα το πρακτορείο τουρισμού Thomas Cook με έδρα την Βρετανία, η οποία επί σειρά ετών αντιμετώπιζε τεράστια οικονομικά προβλήματα τα οποία αγνοούσαν επιδεκτικά οι συνεργάτες της, οι πελάτες της και οι “επενδυτές” υψηλού ρίσκου.

• Οι πρώτοι πίστευαν πως η Βρετανική κυβέρνηση θα την στήριζε πάση θυσία για να προστατεύσει τις χιλιάδες θέσεις εργασίας
• Οι δεύτεροι έδειξαν εμπιστοσύνη στην εταιρία καθώς ήταν καθησυχαστική έως την τελευταία στιγμή
• Οι τρίτοι πίστευαν πως είχαν μπροστά τους την απόλυτη επενδυτική ευκαιρία του αιώνα, όταν είδαν την μετοχή της να πέφτει σε ιστορικά χαμηλά (περίπου στα 8.5 σεντς) και την εταιρία να επαναφέρει την επιβολή μερίσματος στους μετόχους.

Στις 23/11/2019, έπεσε η αυλαία για αρχαιότερο πρακτορείο τουρισμού στον κόσμο, δικαιώνοντας όσους αναλυτές την είχαν αξιολογήσει αρνητικά μερικούς μήνες νωρίτερα.

21.000 υπάλληλοι οδηγήθηκαν στην ανεργία, 600.000 τουρίστες “εγκλωβίστηκαν” σε διάφορους τουριστικούς προορισμούς. Οι επενδυτές έχασαν τα χρήματα τους και οι συνεργάτες τους (πολλοί εκ των οποίων δραστηριοποιούνταν στην νησιωτική Ελλάδα) έμειναν απλήρωτοι με αποτέλεσμα να μην μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις δικές τους οικονομικές υποχρεώσεις με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ενα ντόμινο άσχημων καταστάσεων

Θα είχε ενδιαφέρον να δούμε τι λέγαν κάποτε για την μετοχή της Thomas Cook, οι οικονομικοί “γκουρού” του YouTube σε διαφορα βιντεο, πρίν τα κατεβασουν.

Οίκοι Αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας, ανάγκη ή πολυτέλεια;

Κανείς μας δεν θα ήθελε να επενδύσει ή να δανείσει τα χρήματα του σε μια προβληματική επιχείρηση ή ένα κρατικό ομόλογο από μια χώρα αδύναμη να ανταπεξέλθει στις οικονομικές της υποχρεώσεις, τουλάχιστον όχι χωρίς την ανάλογη επιβράβευση.
Η επιτακτική ανάγκη ύπαρξης αξιόπιστων και αμερόληπτων αξιολογήσεων, δημιούργησε έναν κλάδο, τους οίκους αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας (Credit Rating Agencies) οι οποίοι δεν κάνουν τίποτα άλλο από το να βαθμολογούν με ένα απλό και κατανοητό σύμβολο, χώρες ή επιχειρήσεις, αφου πρωτα αναλύσουν τα οικονομικά στοιχεία, αξιοποιώντας πληροφορίες που ενδεχομένως να μην είναι διαθέσιμες στο ευρύ κοινό.

Να σημειώσουμε πως είναι τέτοια η εμπιστοσύνη των αγορών στους οίκους αξιολόγησης, όπου πολλές κρατικές ρυθμιστικές αρχές παγκοσμίως, έχουν θεσπίσει κανόνες για τον περιορισμό της εισαγωγή, την αγοράς και της κατοχής ομολόγων με χαμηλή βαθμολογία.

Επιπλέον πλεονεκτήματα για τον επενδυτή

• Εξοικονομείται χρόνος και ενέργεια καθώς μειώνεται ο χρόνος λήψης αποφάσεων
• Η διαχείριση του χαρτοφυλακίου καθίσταται αποτελεσματικότερη
• Τα σύμβολα, που χρησιμοποιούνται στις αξιολογήσεις π. ικανότητας είναι απολύτως κατανοητά.
• Τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων παρέχονται δωρεάν ή έχουν πολύ χαμηλό κόστος
• Οι αξιολογήσεις θεωρούνται αμερόληπτες
• Το φάσμα των επενδυτικών επιλογών διευρύνεται
• Παρέχεται προστασία από αθέμιτες πρακτικές

Οι 3 μεγάλοι οίκοι αξιολόγησης

Οι 3 μεγάλοι οίκοι αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας παγκοσμίως, ελέγχουν το 95% της αγοράς και είναι οι εξής.

• S&P
• Moody’s
• Fitch

Πιστοληπτική αξιολόγηση χωρών

Οι οίκοι, αξιολογούν την πιστοληπτική ικανότητα μιας χώρας συνήθως με τα παρακάτω κριτήρια

• Το ετήσιο ποσό δανεισμού
• Το μέγεθος του εθνικού χρέους
• Τις δυνατότητες ανάπτυξης
• Το επιτόκιο το οποίο καλείται να πληρώνει
• Την εμπιστοσύνη των αγορών
• Το προφίλ των δανειστών.
  (Αλλιώς αξιολογείται ένα εσωτερικό χρέος και αλλιώς ένα εξωτερικό)
• Ωριμότητα του χρέους
• Επιτόκια των ομόλογων.

Ας δούμε πως αξιολογήθηκε η Ελλάδα από τους 3 μεγάλους οίκους το 2010 και το 2020

Οίκος	Βαθμολογία	Ημερομηνία
Moody's	Ba3	6/11/2020
S&P	BB-	24/4/2020
Fitch	BB	23/4/2020

Οίκος	Βαθμολογία	Ημερομηνία
Moody's	A3	22/4/2010
S&P	BBB+	16/3/2010
Fitch	BBB-	9/4/2010

Πιστοληπτική αξιολόγηση Εταιριών

Μια εταιρία με θετικό οικονομικό προφίλ, μπορεί να επιθυμήσει αξιολόγηση για τους παρακάτω λόγους

• Οι δαπάνες για δημοσιότητα είναι χαμηλότερες, οι λιγότερο γνωστές εταιρείες που διαθέτουν καλή βαθμολογία αποκτούν αναγνώριση στην αγορά,
• Δημιουργείται μια ευρύτερη βάση επενδυτών, με αποτέλεσμα να μπορούν να αντλήσουν ευκολότερα πόρους από την αγορά,(Gurusamy, 2009)
• Το ενδεχόμενο πραγματοποίησης ξένων συνεργασιών αυξάνεται (Das, n.d.)
• Χαμηλότερο κόστος δανεισμού και ευνοϊκότεροι όροι.

και η διαδικασία για να αξιολογηθεί είναι η έξης

• Επικοινωνεί με την εταιρία αξιολογήσεων και δηλώνει την επιθυμία της να αξιολογηθεί
• Υπογράφεται συμφωνητικό σχετικά με τους όρους και τα κόστη.
• Ο πιστοληπτικός ξεκινάει την έρευνα συλλέγοντας πληροφορίες για την εταιρία
• Η ομάδα αξιολόγησης είναι σε επαφή με το μάνατζμεντ
• Η ομάδα επισκέπτεται τις εγκαταστάσεις και πραγματοποιεί οικονομικές αναλύσεις
• Οι αναλύσεις παρουσιάζονται στην επιτροπή του οίκου αξιολόγησης και δίδεται η αξιολόγηση
• Η αξιολόγηση (rating) αφού επικυρωθεί, αποστέλλεται στον υπεύθυνο της εταιρίας ο οποίος θα πρέπει να τη δεχτεί ή να υποβάλλει ένσταση.
• Δημοσίευση του
• Ο οργανισμός παρακολουθεί την εταιρεία για αλλαγές στην πιστοληπτική της ικανότητα.

Ας δούμε πως αξιολογήθηκε η Tesla

Tesla S&p B+ πηγή

Moodys B2 πηγή

Συνοψίζοντας

Οι βαθμολογίες των οίκων αξιολόγησης είναι ενα χρησιμο εργαλειο στα χερια του επενδυτη. Η καλη πιστοληπτικη ικανοτητα ενως επενδυτικου στοιχειoυ σημαινει χαμηλο ρισκο και καλυτερους υπνους τα βραδυα.
Η κακη πιστοληπτικη ικανοτητα σημαινει υψηλο ρισκο και ο επενδυτης θα πρεπει να σκεφτει καλα εαν αξιζει το ρισκο και φυσικα το υψος της ανταμοιβης του (συνηθως υψηλοτερο επιτοκιο)

Για παραδειγμα με αλλους ορους θα δανειζατε σε εναν φερεγγυο και σε εναν κακοπληρωτη. Στον πρωτο ενδεχομενως να δανειζατε περισσοτερα χρηματα με χαμηλο επιτοκιο ενω στον δευτερο, λιγοτερα χρηματα με υψηλοτερο επιτοκιο ως ανταμοιβη για το ρισκο. Σε αυτο το αρθρο, εστιασαμε κυριως στα θετικα των οικων αλλα τιποτα στη ζωη δεν ερχεται χωρις μειονεκτήματα, μερικά απο αυτά είναι:

• Η αξιολόγηση βασίζεται σε στατιστικά και ποσοτικά στοιχεία
• Υπάρχει η πιθανότητα λάθους όπως συνέβη το 2012. Όταν η S&P δεν υπολόγισε σωστά το εξωτερικό χρέος των ΗΠΑ.
• Η αξιολόγηση είναι απλά ένα σύμβολο και όχι μια ολοκληρωμένη αναφορά.
• Μια κακή αξιολόγηση μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για την φήμη του instrument και την τοπική κοινωνία. Κατά το παρελθόν έχουν δημιουργηθεί διπλωματικές εντάσεις ανάμεσα σε αξιολογούμενες χώρες και την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής όπου εδρεύουν οι 3 μεγάλοι.

Σας ευχαριστώ για την ανάγνωση
Ρεσάτ Αλάγιαλης, MBA Management

Βιβλιογραφία
Bhalla, V.K. (2006). Fundamentals of Investment Management. S. Chand Limited.

Das, S. (no date) Perspectives on Financial Services. Allied Publishers.

Gurusamy, S. (2009). Financial Services, 2E. McGraw-Hill Education (India) Pvt Limited.

Gopal, C.R., n.d. Management of Financial Services. Vikas Publishing House.

Pettinger, T., 2020. What Determines Credit Rating For Countries? – Economics Help.

www.economicshelp.org/blog/5264/economics/what-determines-credit-rating-for-countries

The Reuters., 2020. Embattled travel firm Thomas Cook downgraded by Fitch, S&P

www.reuters.com/article/us-thomas-cook-grp-ratings-idUSKCN1ST0Y1


Σημειώσεις απο την Αλίκη Βεγίρη

Η αξιολόγηση του χρέους είναι διαφορετική από την αξιολόγηση των μετοχών.

Άλλα πράγματα ενδιαφέρουν έναν επενδυτή ομολόγου και άλλα μιας μετοχής.

Πχ. Παλαιοτέρα κοίταζα ότι κάποια έκδοση χρέους της netflix ήταν στις χαμηλότερες βαθμίδες του junk.

ΤΟ ίδιο και της TESLA. Αυτό όμως δεν αντικατοπτρίζει τη δυναμική των εταιριών αυτών

Η μόνη εταιρία (απ όσο γνωρίζω) η οποία ασχολείται με αξιολογήσεις μετοχών με βάση τα δικά της κριτήρια είναι το Morningstar.

Τα κριτήρια βρίσκονται στο site της. Είναι σημείο αναφοράς των επενδυτών και πολύ αξιόπιστο.

Η πρόσβαση στις αξιολογήσεις επιτρέπεται μόνο στους συνδρομητές.

Οι αγορές ομολόγων είναι για μεγάλους επενδυτές. Το minimum που ζητάνε , ειδικά ομόλογα κρατών είναι πάνω από 100.000.

Στην αμερικη τα πράγματα είναι πιο δημοκρατικά. Μπορείς να μπεις και με 2.000 USD