Χρηματοοικονομικοί δείκτες (αριθμοδείκτες)
Χρηματοοικονομικοί δείκτες (αριθμοδείκτες)
Οι συναλλαγές στο Χρηματιστήριο ανέκαθεν γοήτευαν φιλόδοξους επενδυτές, ο αριθμός των οποίων αυξάνεται ολοένα και περισσότερο. Πολλοί είναι εκείνοι που προσβλέπουν στη μεγιστοποίηση της περιουσίας τους μέσω των επενδύσεων. Φυσικά, καταλυτικό ρόλο έχουν παίξει και διαδικτυακές πλατφόρμες όπως η Robinhood, η DEGIRO κ.α. Μερικοί από τους πιο ικανούς, καταφέρνουν να αναγνωρίσουν μια καλή επένδυση και να επιτύχουν μέγιστη κερδοφορία. Αυτό βέβαια που τους διακρίνει είναι η κατανόηση της απαίτησης για ανάλυση και ερμηνεία τών βασικών χρηματοοικονομικών δεικτών (αριθμοδεικτών) τών επιχειρήσεων, ως αρωγού στις επενδυτικές τους επιλογές. Μάλιστα, με την ορθή χρήση σημαντικών αριθμοδεικτών, και συνδυαστικά βέβαια με την αξιοποίηση επιπρόσθετων εργαλείων ανάλυσης, βελτιστοποιούν τις πιθανότητες για την επίτευξη άριστου χαρτοφυλακίου (optimal portfolio).
Κατηγορίες χρηματοοικονομικών δεικτών (αριθμοδεικτών)
Τι είναι όμως οι χρηματοοικονομικοί δείκτες ή αριθμοδείκτες; Είναι οι λόγοι των χρηματοοικονομικών στοιχείων που εξάγουμε από τις οικονομικές καταστάσεις (ισολογισμός, κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης, κατάσταση ταμειακών ροών). Μετρούν τις επιδόσεις των οικονομικών οργανισμών και οδηγούν στην εξαγωγή συμπερασμάτων.
Οι χρηματοοικονομικοί δείκτες δύνανται να χρησιμοποιηθούν για σκοπό κάθε είδους, όπως για τη μέτρηση της ικανότητας μιας επιχείρησης να αποδίδει κέρδος, για την εξήγηση του επιπέδου απόδοσης μιας επιχείρησης, για την αποτελεσματικότητα της στρατηγικής που ακολουθεί η διοίκηση ακόμη και για την αξιολόγηση του ποσοστού κάλυψης πιθανού χρέους. Οι βασικές κατηγορίες αριθμοδεικτών είναι οι εξής:
- Αριθμοδείκτες Ρευστότητας (Liquidity Ratios)
- Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας (Activity Ratios)
- Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας (Profitability Ratios)
- Αριθμοδείκτες Διαρθρώσεως Κεφαλαίων και Βιωσιμότητας (Financial Structure and Viability Ratios)
- Αριθμοδείκτες Επενδύσεων (Investment Ratios)
Παρακάτω αναφέρονται και επεξηγούνται μερικοί από τους σημαντικότερους χρηματοοικονομικούς δείκτες, οι οποίοι θα σας φανούν ιδιαίτερα χρήσιμοι.
1. Γενική Ρευστότητα (Working Capital Ratio):
Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει το μέτρο ρευστότητας μιας επιχείρησης και το περιθώριο ασφαλείας. Η τιμή αυτού του αριθμοδείκτη πρέπει να είναι πάνω από τη μονάδα για να θεωρείται ικανοποιητική, ενώ η τιμή 2 (και άνω) θεωρείται ως πρότυπη τιμή μιας αποδοτικής εταιρείας.
Γενικά, όσο υψηλότερη η τιμή αυτού του αριθμοδείκτη, τόσο καλύτερα από πλευράς ρευστότητας για την επιχείρηση, όμως πολύ υψηλές τιμές τού δείκτη (όπως 5 και άνω) δείχνουν υπερβολική συσσώρευση ρευστών στοιχείων, που πιθανώς δεν αξιοποιούνται αποδοτικά.
2. Καθαρό Περιθώριο Κέρδους (Net Profit Ratio):
Ο αριθμοδείκτης καθαρού περιθωρίου κέρδους είναι ένας σημαντικός δείκτης, γιατί μας δείχνει τη σχέση μεταξύ καθαρού κέρδους και πωλήσεων. Ταυτόχρονα, σε συνδυασμό με τις πωλήσεις, προσδιορίζει το ύψος των καθαρών κερδών, που επιδρά στην αποδοτικότητα των κεφαλαίων της επιχείρησης.
Γενικότερα όσο υψηλή είναι η τιμή του αριθμοδείκτη, τόσο πιο επικερδής είναι η επιχείρηση. Η τιμή του για το πρότυπο όριο έχει καθοριστεί να είναι γενικά μεγαλύτερη ή ίση του 10% (0,1).
3. Μεικτό Περιθώριο Κέρδους (Gross Profit Ratio):
Με το δείκτη αυτόν μπορούμε να γνωρίζουμε τόσο τη λειτουργική αποτελεσματικότητα της επιχείρησης όσο και την πολιτική τιμών που ακολουθεί.
Ένα αρκετά υψηλό ποσοστό μικτού περιθωρίου κέρδους θεωρείται πολύ ευνοϊκή ένδειξη για την πορεία της επιχείρησης, αφού έχει τη δυνατότητα να καλύπτει τα λειτουργικά και άλλα έξοδά της, ενώ παράλληλα της απομένει ένα ικανοποιητικό καθαρό κέρδος σε σχέση με τις πωλήσεις της και τα ιδία κεφαλαία που απασχολεί.
Για να αξιολογηθεί η αποδοτική λειτουργία των επιχειρήσεων με τη χρήση αυτού του δείκτη, είναι επιθυμητό η τιμή του να είναι γενικά μεγαλύτερη ή ίση του 40% (0,4).
4. Ταχύτητα Κυκλοφορίας Ενεργητικού (Asset Turnover Ratio):
Ο αριθμοδείκτης κυκλοφορίας τού ενεργητικού μιας επιχείρησης, εκφράζει το βαθμό χρησιμοποιήσεως αυτού, σε σχέση με τις πωλήσεις. Αν είναι υψηλός, σημαίνει ότι η επιχείρηση χρησιμοποιεί εντατικά τα περιουσιακά της στοιχεία προκειμένου να πραγματοποιήσει πωλήσεις. Αντίθετα, ένας χαμηλός αριθμοδείκτης, αποτελεί ένδειξη ότι δε χρησιμοποιεί ορθά τα περιουσιακά της στοιχεία, οπότε θα πρέπει να αυξήσει το βαθμό χρησιμοποίησης αυτών ή να προβεί σε ρευστοποίηση μέρους των περιουσιακών της στοιχείων.
Για πρότυπη τιμή αυτού του δείκτη ορίζουμε τη μονάδα, καθώς αυτό σημαίνει ότι η επιχείρηση πραγματοποίησε πωλήσεις ενός ευρώ για κάθε ευρώ που επενδύθηκε στο ενεργητικό της, επομένως είναι το σημείο που δεν παρουσιάζονται ούτε κέρδη ούτε ζημίες.
5. Συνολική Αποδοτικότητα (Return on Total Assets – ROTA):
Η συνολική ή βιομηχανική αποδοτικότητα, μετράει την απόδοση των συνολικών περιουσιακών στοιχείων μιας επιχείρησης σε σχέση με τα κέρδη, προτού ωστόσο επιβληθούν οι φόροι, για να μπορεί να γίνει σύγκριση της επιχείρησης με άλλες του ίδιου κλάδου και άλλων χωρών, που πιθανόν να έχουν και διαφορετικούς φορολογικούς συντελεστές. Επιτρέπει την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της λειτουργίας της, εξετάζει αν δύναται να επιβιώσει οικονομικά και αν προσφέρεται για επένδυση από ξένα κεφάλαια.
Σύμφωνα με τις διεθνείς νόρμες τού δείκτη βιομηχανικής αποδοτικότητας, τιμές μεγαλύτερες από 20% (0,2) είναι ικανοποιητικές, μεταξύ 5-20% (0,05-0,2) είναι μέτριες και μικρότερες του 5% (0,05) είναι μη ικανοποιητικές.
6. Χρηματοοικονομική Αποδοτικότητα (Return on Equity – ROE):
Ο αριθμοδείκτης χρηματοοικονομικής αποδοτικότητας ή αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων μετρά την αποτελεσματικότητα των απασχοληθέντων ιδίων κεφαλαίων. Είναι ένας σημαντικός δείκτης, διότι μέσα από αυτόν εξάγονται συμπεράσματα για την ικανότητα της επιχείρησης να δημιουργεί κέρδη.
Καθόσον δεν υφίστανται διεθνείς νόρμες για τον αριθμοδείκτη χρηματοοικονομικής αποδοτικότητας «δανειζόμαστε» τις νόρμες τού παρόμοιου δείκτη τής βιομηχανικής αποδοτικότητας, επομένως τιμές μεγαλύτερες από 20% (0,2) είναι ικανοποιητικές, μεταξύ 5-20% (0,05-0,2) είναι μέτριες και μικρότερες του 5% (0,05) είναι μη ικανοποιητικές.
7. Price to Earnings – P/E:
Ο λόγος τιμής τής μετοχής προς κέρδη ανά μετοχή (P/E) είναι ένας από τους πιο ευρέως χρησιμοποιούμενους αριθμοδείκτες για επενδυτές και αναλυτές για την κατάλληλη αποτίμηση των μετοχών. Μπορεί να υποδείξει κατά πόσο η τιμή της μετοχής μιας εταιρείας είναι υπερτιμημένη ή υποτιμημένη, αλλά μπορεί και να βοηθήσει στη σύγκριση της συγκεκριμένης μετοχής με εκείνες άλλων εταιρειών του ίδιου κλάδου ή με ένα σημείο αναφοράς (benchmark), όπως ο δείκτης S&P 500.
Ο λόγος P/E βοηθά τους επενδυτές να προσδιορίσουν την αγοραία αξία μιας μετοχής σε σύγκριση με τα κέρδη της εταιρείας. Εν ολίγοις, δηλαδή δείχνει το τι είναι διατεθειμένη να πληρώσει η αγορά σήμερα για μια μετοχή, με βάση τα παρελθοντικά ή μελλοντικά της κέρδη.
Ένα υψηλός P/E θα μπορούσε να σημαίνει ότι η τιμή της μετοχής είναι υψηλή σε σχέση με τα κέρδη και πιθανώς υπερτιμημένη. Αντίθετα, ένας χαμηλός P/E μπορεί να υποδηλώνει ότι η τρέχουσα τιμή τής μετοχής είναι χαμηλή σε σχέση με τα κέρδη.
8. Price/Earnings to Growth – PEG:
Ο δείκτης Ρ/Ε δεν είναι πάντα κατάλληλος για την πρόβλεψη της ανάπτυξης μιας εταιρείας, επομένως, εφόσον έχει ήδη υπολογισθεί, το επόμενο στάδιο είναι να υπολογίσουμε και τον λόγο PEG, ο οποίος μετρά τη σχέση τιμής τής μετοχής προς κέρδη ανά μετοχή (P/E) και της αύξησης των κερδών για να παρέχει στους επενδυτές μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι όταν μια μετοχή έχει τιμή τού δείκτη PEG=0,5 τότε προτείνεται η αγορά της, ενώ αν ο δείκτης PEG=2 (ή ανώτερος του 2), τότε προτείνεται η πώληση της μετοχής. Ο δείκτης PEG δεν είναι όμως «εξαντλητικός» ως κριτήριο, γεγονός που συνεπάγεται ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιείται αυτόνομα, αλλά σε συνδυασμό με άλλα κριτήρια αξιολόγησης.
9. Price to Book Value – P/BV:
Είναι ο αριθμοδείκτης που εκφράζει πόσο συγκρίσιμη είναι η χρηματιστηριακή τιμή τής μετοχής με την πραγματική της αξία, όπως προκύπτει από τα ίδια κεφάλαια. Μας δείχνει δηλαδή πόσες φορές η τιμή της μετοχής είναι μεγαλύτερη από τη λογιστική της αξία.
Αν P/BV = 1, ο δείκτης θεωρείται ικανοποιητικός.
Αν Ρ/ΒV > 1, η μετοχή είναι υπερτιμημένη.
Αν Ρ/ΒV < 1, η μετοχή είναι υποτιμημένη.
Επίλογος
Αυτοί οι χρηματοοικονομικοί δείκτες, αλλά και πολλοί ακόμη, είναι σημαντικοί για την ορθή ανάλυση των επενδύσεων και οι επαγγελματίες, είτε αναφερόμαστε σε στελέχη είτε σε μετόχους είτε σε απλούς επενδυτές, τους χρησιμοποιούν τακτικά. Ωστόσο, ένας μόνος αριθμοδείκτης από μόνος του δεν μπορεί να αποδώσει ολοκληρωμένα την εικόνα μιας εταιρείας. Αντίθετα, ο καθένας δίνει μια διαφορετική προοπτική οικονομικής ευρωστίας και επενδυτικής βιωσιμότητας της εταιρείας. Θα πρέπει επιπλέον να λάβετε υπόψη ότι για να κατανοήσετε εις βάθος μια εταιρεία, χρειάζεται να κοιτάξετε και πέρα από τα ποσοτικά δεδομένα. Ανεξάρτητα από αυτό, οι αριθμοδείκτες είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να ξεκινήσετε την έρευνα και την ανάλυση που απαιτείται. Αυτή η μελέτη θα είναι καταλυτική ώστε να προβείτε στην εξυπνότερη και αποδοτικότερη επενδυτική επιλογή.
ΥΓ. Οι επενδυτικές επιλογές επιφέρουν κέρδη και τα κέρδη υπόκεινται σε φορολογία. Διαβάστε εδώ όσα πρέπει να γνωρίζετε σχετικά.
Ζόμας Ιωσήφ, MBA Finance
Αποποίηση ευθύνης
Τα κείμενα / άρθρα που δημοσιεύονται στο www.mywealth.gr σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να υποκαταστήσουν/ αντικαταστήσουν τη σχέση σας με το λογιστή ή το χρηματιστή σας ή άλλο αρμόδιο επαγγελματία. Αποτελούν απλά ενημερωτικά κείμενα και όχι προτάσεις επενδύσεων ή χειρισμού προσωπικής περιουσίας.
Πηγές:
Tovima (2020), Οι 10 σημαντικότεροι χρηματοοικονομικοί αριθμοδείκτες (n.d.) (Updated November 24, 2008). Retrieved November 25, 2020, from https://www.tovima.gr/2008/11/24/archive/oi-10-simantikoteroi-xrimatooikonomikoi-arithmodeiktes/
Barnes P. (1987). The Analysis and Use of Financial Ratios: A Review Article, Journal of Business Finance & Accounting 14(4), pp. 449 – 461.
Ιωσήφ Ζόμας, “Δόμηση και εφαρμογή μοντέλου μέτρησης επιχειρηματικής αποδοτικότητας”, Μεταπτυχιακή Διατριβή, Σχολή Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης, Πολυτεχνείο Κρήτης, 2020.
Investopedia (2020). Using the Price-to-Earnings Ratio and PEG to Assess a Stock by Chris B. Murphy (Updated Mar 16, 2020). Retrieved from: https://www.investopedia.com/investing/use-pe-ratio-and-peg-to-tell-stocks-future/
Euretirio – ευρετήριο οικονομικών όρων (2020). Retrieved November 25, 2020, from https://www.euretirio.com/
The Motley Fool (2020), 5 Financial Ratios Every Investor Needs to Understand by Helen Simon (Oct 17, 2018). Retrieved November 25, 2020, from https://www.fool.com/investing/general/2016/02/27/5-financial-ratios-every-investor-needs-to-underst.aspx