Προσλήψεις του Χρηματιστηρίου σε διάφορες χώρες και εποχές

Η στήλη, την οποία εγκανιάζω σήμερα έχει σαν σκοπό να μεταφέρει στους αναγνώστες την εμπειρία μου, τις πετυχημένες και αποτυχημένες προσπάθειες να βρω τον δικό μου οδικό δείκτη κάνοντας σλάλομ στους λαβυρίνθους των διεθνών αγορών, καθώς και τις όποιες γνώσεις απέκτησα στα χρόνια που μεσολάβησαν από την τελευταία μεγάλη οικονομική κρίση του 2008.

Η περίοδος αυτή κατέληξε να είναι σημαδιακή για τον μέσο έλληνα, οι περισσότεροι εκ των οποίων, παντελώς αδιάφοροι στους πρότερους χρόνους, άρχισε να στρέφει διστακτικά το βλέμμα προς έναν άλλο χώρο διαχείρησης και αύξησης του αποταμιευμένου του πλούτου, μικρού ή μεγάλου δεν έχει σημασία, ένα χώρο που παλιότερα βρισκόταν στο οπτικό πεδίο μόνο μερικών μυστών.

Ο χώρος αυτός και θεσμός λέγεται Χρηματιστήριο. Άρχισε δε να αποκτά κάποια ελκυστικότητα μετά τη διαπίστωση οτι η οικονομική κρίση και η αλλαγή παραδείγματος στη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών θα συνεπάγετο εφ εξής μικρότερες και βαθμιαία μειούμενες συντάξεις και κοινωνικές παροχές.

Από την άλλη μεριά, το τραπεζικό σύστημα, το μοναδικό που έχαιρε εμπιστοσύνης ως ασφαλούς τόπου κατάθεσης και φύλαξης των οικονομιών των νοικοκυριών, άρχισε να προκαλεί αφ ενός δυσπιτία ως προς τη φερεγγυότητά του ειδικά μετα το κούρεμα που επέβαλαν οι Κυπριακές Τράπεζες το 2013, αφ ετέρου οι τόκοι επί των καταθέσεων άρχισαν να πλησιάζουν το μηδέν, πρακτική που εδραιώθηκε πλέον παγκοσμίως χωρίς να δείχνει σημαδια αντιστροφής στον μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.

Τα στρώματα δε, οι θαμμένοι τενεκέδες και οι σφραγισμένες κονσέρβες με τις λίρες ήταν για τους πολλους σημάδια ενός μακρινού και ανεπίστρεπτου παρελθόντος.

Η Ευρώπη προ κρίσης, προφανώς και η Ελλάδα βαδιζαν στον ιδιο λίγο πολύ δρόμο: σχετικά υψηλές συνταξεις, άφθονες κοινωνικές παροχές, και τράπεζες με ικανοποιητικά επιτόκια (βοηθούντος και του πληθωρισμού), για να συμπληρώνουν το συντάξιμο εισόδημα.

Έτσι οι χρηματιστηριακές επενδύσεις δεν ήταν ποτέ στο στόχαστρο της κοινωνιας, αυτό δλδ που ονομάζεται λαικος καπιταλισμός, με συνέπεια οι αγορές να μην είναι τόσο πολύ αναπτυγμένες.
Κώλυμα επίσης αποτελεί και η διασπορά των αγορών σε διαφορετικά κράτη και γλώσσες με συνέπεια να είναι δύσκολο κάποιος να τις παρακολουθεί.

Τις πληροφορίες για παράδειγμα στην Ισπανία θα πρεπει να τις λαμβάνει στα Ισπανικά, στη Γαλλία στα Γαλλικά, στη Γερμανία στα Γερμανικά και πάει λέγοντας.

Στην Αμερική τα πράγματα όμως κυλούσαν διαφορετικά. Εκεί οι επενδύσεις των αποταμιεύσεων στο χρηματιστήριο, ήδη από τα πρώτα χρόνια της εργασιακής ηλικίας, αποτελούσαν και αποτελούν το κύριο μέσον εξασφάλισης ικανού εισοδήματος για τους απόμαχους της εργασίας και για το λόγο αυτό εχουν αναπτυχθεί οι κατάλληλοι θεσμοί διευκόλυνσης και προστασίας.

Επειδή σχεδόν ολόκληρη η κοινωνία περιστρέφεται εξ ανάγκης γύρω απο αυτό, και επειδή το δολάριο, ως ισχυρο νόμισμα, αποτελεί πόλο έλξης παγκοσμίως, οι αγορές στις ΗΠΑ, το βάθος και το πλάτος τους, η πληροφόρηση γύρω απο τις εγγεγραμμένες εταιρίες, οι γνώσεις και οι τεχνικές προσέγγισης αυτού που ονομάζουμε επένδυση και οι προσδωκούμενες απολαβες είναι κατ’ αρχήν απεριόριστες, ελεύθερες και προσβάσιμες στον καθένα.

Στην Ελλάδα η προηγούμενη εμπειρία του 1999 όπου δημιουργήθηκε τεχνητά μια ευφορία γύρω απο το χρηματιστήριο, είχε κακό τέλος με πολλούς ανθρώπους να χάσουν περιουσίες.
Όλη αυτή η ιστορία έμεινε στη μνήμη μας ως σκάνδαλο, και ως προς το σημείο αυτό είχαμε δίκαιο διότι οι αρχές της χώρας δεν βγήκαν να προειδοποιήσουν, όπως όφειλαν να κάνουν, τους άμαθους ότι δεν πρέπει να παίζουν με τη φωτιά.

Δυστυχώς, αυτό είχε ως συνέπεια την εξομοίωση του χρηματιστηρίου με καζίνο και την αποτροπή των εργαζομένων από την ανακάλυψη μιας νέας πηγής πλούτου.

Το 1999 κατ εμέ, δεν ήταν σκάνδαλο, ήταν μια απόδειξη του τι παθαίνει κανείς όταν πάει στα αγκάθια ξυπόλυτος και στα χρηματιστήρια αδιάβαστος. Στα χρηματιστήρια όταν γίνεται μια συναλλαγή κάποιος πουλάει και κάποιος αγοράζει. Δεν γίνεται αλλιώς.

Αυτός που πουλάει πιστεύει οτι θα περισώσει κέρδη ή ότι θα περιορίσει την χασούρα, ενώ αυτός που αγοράζει πιστευει το ακριβώς αντίθετο. Είναι ένα στοίχημα που βάζει ο καθένας απο τους δυο και θα το κερδίσει εκείνος που είναι περισσοτερο καλά πληροφορημένος, περισσότερο ψύχραιμος και περισσότερο υπομονετικός. Μια απ’ τις γνωστές ατάκες του Μπάφετ είναι ότι στο χρηματιστήριο τα χρήματα μεταφέρονται από τον ανυπόμονο στον πιο υπομονετικό . Αυτή την τακτική ακολουθεί εως το βαθύ γήρας.

Έχω την πεποίθηση ότι μέσα από τα κείμενα αυτής της στήλης και με το feedback των αναγνωστών θα μπορέσουμε να αποκτήσουμε τον κατάλληλο εξοπλισμό πριν πάμε να επενδύσουμε το πρώτο μας ευρώ.

Αλίκη Βεγίρη